HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
दशैं साहित्य
आमाको बिदाइ (कथा)
आमाको बिदाइ (कथा)
दिपा मेवाहाङ राई
‘बाँच्न दुई सर्को सास भए पुग्छ। त्यो मैले गरेकै छु। यो समाजले मेरा लागि सास तानिदिने-फ्याँकिदिने होइन। यसले भोलिको दिनमा बाउ खोइ भनी भने देखाइदिउँला। मरेछ भने कथा भनिदिउँला।’
इरेजर (कथा)
इरेजर (कथा)
कहाँ आफू देश बनाउने कुरा सोच्दै गरेको मान्छे, कहाँको यो घटिया गाली! शरम र घिनले मैले भुइँतिर हेरें। त्यस्तो शब्द बोलेकामा उनले कत्ति पनि अप्ठ्यारो मानिनन्।
कविता भएर काठमाडौं आऊ, जयगाउँ!
कविता भएर काठमाडौं आऊ, जयगाउँ!
हरिभक्त कटुवालले रक्सी त खूब खाए होलान् रे, तर के कविता र गीतमा उठेको उनको संवेगात्मक हिमालको उचाइसामु विश्वविद्यालयमा पनि रक्सीकै समालोचना उभिन्छ त?
यो हो प्रेम (कविता)
ककेससका कैदी
ककेससका कैदी आमाले चिठीमा लेखेकी थिइन्, “म दिनदिनै बूढी हुँदै छु। मर्नुअघि आफ्नो प्यारो छोरालाई एक पटक भेट्ने इच्छा छ। घर आऊ र मेरो जीवनलाई बिदाइ गर...।”
देश फर्किन बाँकी (कविता)
अनुहार (कथा)
अनुहार (कथा) कापेन सुबेदारतिर फर्कंदै गम्भीर बन्यो, “शिर त मेरो आमाको ढलेको छ। कसले उठाउँछ मेरो आमाको शिर? मरेको समाजले कि यो गर्जमानले?”
बतासमा हराइसकेको सास हो त्यो (गजल)
छापामारको सन्देश (कविता)
मृत्यु एक बहाना (कथा)
मृत्यु एक बहाना (कथा) कान्छा अनकनाउँदै गएर पक्सुकीको बुबालाई कोखामा खुसुक्क कोट्याएर सोध्यो, “अब लैजाऊँ कि कसैलाई पर्खनु छ हाउ काका?”
एक जीवन प्रेम (कथा)
एक जीवन प्रेम (कथा) “यो सम्पूर्ण संसारमा मेरा लागि एक मात्र पुरुष उनी थिए। अरूको त मलाई अस्तित्वको ज्ञान समेत थिएन भन्दा हुन्छ।”
सपना विपनाको विरुद्धमा (कविता)
पल्लो क्याबिन (कथा) मुटुको अनुरोध र दिमागले आदेश दिएपछि मैले उनको अनुहार हेर्न पटकपटक खोजें। उनलाई बोलाउन पनि खोजें, खै किन हो बोली फुटेन।
छातामुनिको बोको (कथा) ‘आज म खाली हात छैन’ भन्दै उसले टेबुलमुनिबाट हात छिरायो। खाम रहेछ। खोली हेरें। छक्क परें। बोकाहरू पनि बाठा भएछन्।
छब्बीस कोठीकी चन्द्रमा (कथा)
छब्बीस कोठीकी चन्द्रमा (कथा) चन्द्रमाको असर्फी जडित आभामा पूरै धर्ती मानौं बेहोशीमा डुबेको छ र त्यही आभामा कोठीको बरन्डामा चलमलाइरहेको छ अर्को एक जोडी आकृति।
समय बगिरहेको सडक (कविता)
उमेश अकिञ्चन
यहींनेर समय बगिरहेको सडकले दिनेछ तिम्रा यात्राहरूलाई, एक पाइला पहिचान एक माइल माया र एक पृथ्वी प्रकाश।
तिमीसँग भेट्ने हतारो मलाई (गजल)
तिमीसँग भेट्ने हतारो मलाई (गजल)
हामीलाई अत्याउने मेघ
हामीलाई अत्याउने मेघ
हस्याङफस्याङ गर्दै हिंड्दा मेघले चम्काएको बिजुली पृथ्वी थर्कने गरी गर्जन्थ्यो। यो गर्जन मैले काठमाडौं अथवा मधेशबाट सुनेको गर्जनभन्दा कता हो कता डरलाग्दो थियो।
नछोइने बतास (कथा)
नछोइने बतास (कथा) ‘छिटो भगाएर लैजाऊ बाहुन’ भनेर गनगन गरिराख्थी। तर म भगाउने सुरमा थिइनँ। म उपाध्याय बाहुनको छोरो पो! कसैले भनिदेला- जमाना कहाँ पुगिसक्यो, तँ जातमा अड्केर बस्छस्?
सुनको सिक्री (कथा) “हेर भाइ, म आफैं पुलिस हुँ, मेरो घरायसी कुरा हो। तिमीले गरेनौ भने नक्कली घाउ बनाएर मागी हिंड्ने केसमा थुन्दिन पनि सक्छु।”
एउटा मान्छे (कविता) को होला त्यो मान्छे, जो घण्टौंदेखि निदाइरहेको छ ढुङ्गाको सिरानी हालेर?
बाँच्न गाह्रो कम्युनिस्टपुत्र भएर मेरो बाको कष्टकर जीवनले भन्छ, एउटा सच्चा कम्युनिस्ट भएर बाँच्नु कति गाह्रो थियो। मेरो आफ्नै हुर्काइको अनुभवले पनि भन्छ, कम्युनिस्टको छोरा भएर बाँच्नु झन् गाह्रो थियो।
च्याङ्ग्रासँगै आउने ती दशैं
च्याङ्ग्रासँगै आउने ती दशैं दशैंमा च्याङ्ग्राको ठाउँमा खसीको इन्तजाम भए पनि महँगो मूल्यकै सही एकै छाक च्याङग्राको मासुको झोल र भात नखाँदासम्म दशैं आए जस्तै लाग्दैन।
काठमाडौंसित (कविता) थाकेको छु तथापि छैन कहिल्यै आरामको साइत, म‌ैले लड्नु छ जिन्दगीभरि अझै यो काठमाडौंसित।
दशैंको मःम
दशैंको मःम मःमको खास स्वाद थाहा पाउन चाहिं अचारमा नचोपी र टुक्रा नपारी सिङ्गै मःम मुखमा हुल्नुपर्छ। अचारसचार त शृङ्गार हुन्।
शिवराज अमात्यको कुलो (कविता) खोलानाला, नदी र कुलेसा वर्षा नहुँदा मात्र रहेछन् सुन्दर कुलो पन्यालोको सधैं सुल्टो अर्थ नलाग्दो रहेछ कसले बनाइरहेछ कुलोलाई सौम्य, शान्त र जीवनको विम्ब?
कमरेडको भर्ताल कमरेड लालबहादुर क्षेत्री झ्यालपट्टिको सीटमा गएर विजयी मुद्रामा बस्यो। गदगद हुँदै झ्याल बाहिर मग्न भएर हेर्न थाल्यो। बाहिर खुलेको आकाशको सम्पूर्ण नीलिमा धर्ती छुन निस्किएका सूर्यका किरणले चम्किएको छ।
गरिन् आत्महत्या त्यहीं सिर्जनाले! (कविता)
शिकार (कथा) आमा झुन्डिएको घरमा निदाउन सकेन। उसलाई पनि नदी भएर बग्न मन लाग्यो। कहाँ जान्छस् भनेर सोध्नेहरू थिएनन्। नजा है भनेर रोक्ने, छेक्नेहरू पनि थिएनन्। तर, सँगै जान्छु भन्ने इन्द्रकला थिई।
पाल्पाका ऐतिहासिक सराएँ
पाल्पाका ऐतिहासिक सराएँ सामन्त युगमा राजपूतानामा राजपूतले दशैं उत्सवलाई विजययात्राका रूपमा मनाउँथे। उनीहरूले ‘ज्येष्ठ सुदी दशमी’ र ‘आश्विन शुक्ल दशमी’ गरी वर्षमा दुई पटक दशैं मान्थे। पछि, वर्षको दुई पल्ट दशैं मनाउने प्रचलन भारतवर्षभरि चल्यो।