HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
सीमाञ्चलका भन्नै पर्ने कथा भनिएकै छैन
हिमाल सप्ताहान्त चन्द्रकिशोर
सिमानाबारेका फरक दृष्टिकोण र सीमाञ्चलको संवेदनशीलता बुझ्न नसक्दा नेपाली मिडियाले लेख्नै पर्ने विषय छुटाइरहेका छन्।
‘व्यावसायिक घरानाले राजनीति र पत्रकारितालाई खेलाउन थालेका छन्’
‘व्यावसायिक घरानाले राजनीति र पत्रकारितालाई खेलाउन थालेका छन्’
संवैधानिक संस्थाहरूको क्षयीकरण हुँदै गएको छ। शक्तिको भ्रष्टीकरण बाक्लिएको छ। यता शक्तिको रापतापले पत्रकारिताको गुणस्तर खस्किँदै गएको छ।
‘मधेस नेपाल खोजिरहेछ’
‘मधेस नेपाल खोजिरहेछ’
मधेस नेपालको नेतृत्व गर्न चाहन्छ। लघु होइन, विशाल बन्न चाहन्छ। मधेस छुट्टै देश होइन, नेपाल खोजिरहेछ। त्यो भाव बुझ्न/बुझाउन जरुरी छ।
फैलिंदो छठ, हराउँदो छठ
फैलिंदो छठ, हराउँदो छठ छठ पर्वको भौगोलिक र समुदायस्तरमा उत्साहजनक विस्तार भइरहँदा मनाउने तौरतरिकामा भने तडकभडक र कृत्रिमता देखिन थालेको छ।
गान्धीको अहिंसक अर्थतन्त्रको आलोकमा नेपालका गाउँ
गान्धीको अहिंसक अर्थतन्त्रको आलोकमा नेपालका गाउँ जीविकाको कमजोर आधार, शोषण र विभिन्न विभेदको धक्काले लर्खराएको गाउँको अर्थतन्त्र उकास्न महात्मा गान्धीले परिकल्पना गरेको अहिंसक समाजको सूत्र प्रभावकारी हुन सक्छ।
सीमाञ्चलका सारथि थिए– रघुवंश बाबू
सीमाञ्चलका सारथि थिए– रघुवंश बाबू जातिवादमा जेलिएको बिहारको राजनीतिमा उच्च जातिका रघुवंशप्रसाद सिंह पिछडावर्गमा समेत कहिल्यै ‘मिसफिट’ थिएनन् । कतिपयको भनाइमा ‘बिहारको राजनीतिमा जनप्रतिनिधि मानक बनाउनु पर्दा उनको जीवनचरित्र नै पर्याप्त हुन्छ ।’
देहातमा अझै चल्छ ‘कम्पनी मुद्रा’
देहातमा अझै चल्छ ‘कम्पनी मुद्रा’ बयलगाडाबाट मोटरसाइकलसम्म पुगेको देहातको कारोबार अझै पनि ढुंगाको टुक्रालाई नापतौलको इकाइ मानिरहेको छ, सीमावर्ती बजारमा ‘कम्पनी मुद्रा’ को प्रचलन हट्न सकेको छैन।
हाटबाट हराएको सुवास
हाटबाट हराएको सुवास शहरी आवश्यकतालाई देहातको श्रम र परम्परागत सीपसँग समन्वय गर्न सकियो भने जनशक्ति पलायन रोक्न र परम्परागत ज्ञानको संरक्षण गर्न बल पुग्नेछ।
पानी अभावबाट सताइएका महिला
पानी अभावबाट सताइएका महिला पानीसम्मको पहुँचजस्ता समस्याले देहातका महिलाको समग्र विकासमा कति बाधा पुर्‍याइरहेको छ, त्यो उनीहरूको कथा सुनेपछि मात्र थाहा हुन्छ।
जन्ती स्वागतमा गाली
जन्ती स्वागतमा गाली जन्ती स्वागतमा बेहुला पक्षलाई गाली गर्दै डहकन गाउने र बेहुला पक्षले त्यसमै रमाइलो मान्ने देहातको लोक परम्परा कम हुँदै गएको छ।
देहातको सञ्चारधारा
देहातको सञ्चारधारा केपी ओलीले बोलेको शब्दलाई जस्तो अर्थ दिएर आन्दोलनरत समुदायसमक्ष पुर्‍याइयो वा उनीहरूले जे बुझे त्यसले आक्रोश र उत्तेजना फैलायो।
चर्को ब्याजको चक्रव्यूह
चर्को ब्याजको चक्रव्यूह देहातमा उदाएको नव–सामन्ती वर्गले गरीबलाई ऋणको पासोमा पारेर गाउँको अर्थ–राजनीति आफ्नो कब्जामा लिएको छ।
लोक–जीवनमा रैथाने सीप
लोक–जीवनमा रैथाने सीप समयक्रममा हराउँदै गएका परम्परागत बाजा, वस्तु र सीपलाई धार्मिक अनुष्ठान र पर्वहरूले जीवित राखेका छन्।
फैलिँदो छठ, हराउँदो छठ
फैलिँदो छठ, हराउँदो छठ छठ पर्वको भौगोलिक र समुदायस्तरमा उत्साहजनक विस्तार भइरहँदा मनाउने तौरतरिकामा भने तडकभडक र कृत्रिमता देखिन थालेको छ।
नेता बन्ने बाटो
नेता बन्ने बाटो तराईका गाउँमा ‘नेताजी’ भनेर सम्बोधन गरिने व्यक्ति बग्रेल्ती भेटिन्छन्। प्रत्येक वडा वा टोलमा दुई–चार जना यस्ता व्यक्ति भेटिन्छन्, जसलाई तिनका ‘लाभार्थी’ हरूले ‘नेताजी’ सम्बोधन गर्छन्।
दशहराः पहिले र अहिले
दशहराः पहिले र अहिले
टिप्पणी चन्द्रकिशोर
चन्द्रकिशोरमधेशी समुदायको दशहरा र पहाडी समुदायको दशैंले समय क्रममा एक–अर्काको प्रभाव ग्रहण गरेका छन्, जुन इन्द्रेणी समाजको सुन्दर पक्ष बनेको छ।
कुस्ती ब्युँताउने प्रयास
कुस्ती ब्युँताउने प्रयास
कुस्ती खेल संरक्षण र प्रवर्द्धन थालेको महागढीमाई नगरपालिका ‘खलिफाहरूको नगर’ बन्न सक्छ ।
बहुरी सदाको बह
बहुरी सदाको बह
अरूको घरमा मजदूरी गरेर ऊर्जावान उमेर रित्याए पनि पुस्तौंदेखि ऋणको भार बोक्दै दीन–हीन बाँचिरहेका बहुरी सदाहरूले कहिले पाउलान् आत्मसम्मानको जीवन ?
‘मच्छी बेचके टहकार मुह’
‘मच्छी बेचके टहकार मुह’ समग्रमा यथास्थिति विरुद्ध थारू जनमतमा जुन हलचल छ, त्यसको निकासप्रति राज्यले आँखा चिम्लिनुहुँदैन ।
ठाकुरद्वारामा तीन कर्मशील
ठाकुरद्वारामा तीन कर्मशील खर्के दमाई, महादेवप्रसाद ढकाल र एक पूर्वकमैया युवा यस क्षेत्रका लागि मात्रै होइन, अन्यत्रका लागि समेत उदाहरण हुन् ।
‘मर्यादपुर बाडर’
‘मर्यादपुर बाडर’ पारिको ‘खुनवा’ सँग जोडिएकाले यो बोर्डर बजार स्थानीय जनजिब्रोमा ‘बाडर’ भनेर परिचित छ ।
कसरी बिर्सनु त्यो अमानुषिक यातना ?
कसरी बिर्सनु त्यो अमानुषिक यातना ? द्वन्द्वपीडितलाई पीडा बिर्सिदेऊ भन्न सजिलो छ । प्रचण्ड बहुमतको वाम सरकारले त अझ ‘क्षमाभाव राख’ भनेर अर्ती दिन थालेको देखिन्छ, तर पीडितहरूलाई त्यस्तो ‘अर्ती–बुद्धि’ आत्मसात् गर्न सहज हुँदैन ।
भवानी भिक्षुको गाउँ
भवानी भिक्षुको गाउँ भवानी भिक्षुले ६० वर्षअघि आफ्नो प्रसिद्ध कथा हारजित मा वर्णन गरेको परिवेश नै अनुभूत हुन्छ, आज पनि गोटिहवा गाउँ पुग्दा ।
पञ्चैतीले समयको सत्यानाश
पञ्चैतीले समयको सत्यानाश अहिले पञ्चायतीमा जायज, नजायज वा कानूनी गैरकानूनी जे जस्तो गर्नुपर्दा आफ्नो जाति वा पार्टीको आधार हेर्ने गरेको सुनिन्छ ।
‘विकास’ को बलमिच्याइँ
‘विकास’ को बलमिच्याइँ विकासको लागि अपनाइएको पारामा परिवर्तन अत्यावश्यक छ ।
आँपको अर्थतन्त्र
आँपको अर्थतन्त्र आँपसँग जोडिएको तराई–मधेशको सामाजिक–सांस्कृतिक–आर्थिक आयाममा अब प्रदेश र स्थानीय सरकारको ध्यान जानुपर्छ ।
प्रदेश सभा: विविधता सम्बोधनको चुनौती
प्रदेश सभा: विविधता सम्बोधनको चुनौती चन्द्रकिशोर जनआकांक्षा र भावनासँगै जातीय, सांस्कृतिक, भाषिक लगायतका विविधता सम्बोधन प्रदेश सभाहरूको प्रमुख चुनौती हो।प्रादेशिक अभ्यासको अर्थ हो– किनारीकृत सामान्यजनले महत्व पाउनु, कुनै पनि प्रकारको भेदभाव नहुनु । त्यसका लागि सत्ता वा प्रतिपक्षमा रहने दलहरूले मात्र नभई प्रदेशको नागरिक समाज र मिडियाले पनि बलियो सरोकार देखाउनुपर्छ ।
शौचालयः तराई–मधेशको नयाँ समस्या
शौचालयः तराई–मधेशको नयाँ समस्या जोसँग एउटा छाप्रोले ओगटेको जमीन छ, तिनीहरूलाई त्यहीभित्र चर्पी बनाऊ भन्दा थपिने मानसिक तनाव र स्वास्थ्य सम्बन्धी समस्याको ख्याल गरेको देखिएन ।
तराईमा शीतलहरः सदाबहार संकट
तराईमा शीतलहरः सदाबहार संकट शीतलहरको बेला जारी विज्ञापनले सरकारको बन्दोबस्तीको भण्डाफोरसँगै पीडित जनताप्रति मानवीय संवेदनहीनता प्रदर्शन मात्र गरेको छ।
वारिको चुनाव पारिको प्रभाव
वारिको चुनाव पारिको प्रभाव चुनाव प्रचारमा भारतीय नम्बर प्लेटका गाडीहरू प्रशस्त प्रयोग भएका छन् । भोजभतेरमा खसी, कुखुरा र माछाको मुख्य स्रोत पनि सीमावर्ती बजार नै हो । देहातमा हुने चुनावी सभा वा घरदैलोमा समेत मालाको चलन बाक्लिएको छ, जुन उतैबाट आउँछ ।