HimalKhabar.com :: A Complete Nepali Political News Portal
हिमाल खबरपत्रिका
योजना विनाका शहर
योजना विनाका शहर
महेश्वर आचार्य
आधारभूत पूर्वाधार र योजना विना अव्यवस्थित रूपमा बस्ती विस्तारसँगै निर्माण भएका नेपाली शहरहरू शहरी विकासको सभ्यतामै खराब उदाहरण बनेका छन्।
मधेशका मैला शहर
मधेशका मैला शहर
देशकै पुरानामध्ये पर्ने मधेशका शहरहरू सार्वजनिक यातायात, ढल, सडक, खानेपानी, जनस्वास्थ्य र सार्वजनिक शिक्षाको व्यवस्थापन जस्ता साझा समस्याबाट दशकौंदेखि मुक्त हुन सकेका छैनन्।
कसरी टार्ने अर्थतन्त्रको चुनौती?
कसरी टार्ने अर्थतन्त्रको चुनौती?
मजबूत अर्थतन्त्रका लागि शुरूमा आन्तरिक बजारलाई आवश्यक वस्तु र सेवा आफैं उत्पादन गर्दै क्रमशः तिनलाई निर्यात गर्न सक्ने गरी आयात प्रतिस्थापनको रणनीति लिनुपर्छ।
आदर्श शहरका आयाम
आदर्श शहरका आयाम शहरी विकासका योजना बनाएर नीति अनुसार काम र पर्याप्त लगानी हुने हो भने अस्तव्यस्त भइसकेको काठमाडौंको मुहार पनि फेर्न सकिन्छ।
काठमाडौंलाई नपछ्याऔं
काठमाडौंलाई नपछ्याऔं प्रदूषणलाई नै सघाउने गरी नदी किनार मिचेर सडक सहितका संरचना बनाउने, फूटपाथ काटेर सडक लेन बढाउने, विपन्नको जीविकोपार्जन र आवासलाई बेवास्ता गर्ने काठमाडौं उपत्यकाको शैली बाहिरी जिल्लाका शहरले अनुसरण गर्नु हुँदैन।
कसरी बनाउने स्वस्थ शहर?
कसरी बनाउने स्वस्थ शहर? हाम्रा अधिकांश शहर नयाँ भएका र संघीय संरचनाले पनि बामे सरिरहेको अवस्थामा शहरलाई रोगी हुनबाट बचाउने वेलैमा धेरैथोक गर्न सकिन्छ।
राजनीतिक संरक्षणमा ‘ब्ल्याकमेल’ र असुली
राजनीतिक संरक्षणमा ‘ब्ल्याकमेल’ र असुली चिनियाँ आपराधिक गिरोह भित्र्याएर ‘लोन एप’ मार्फत ‘ब्ल्याकमेल’ र असुली धन्दा चलाउने नेपाली एजेन्ट राजनीतिक/प्रशासनिक पहुँचका कारण झन् सक्रिय हुन थालेका छन्।
शहरको सिंगापुर मोडेल
शहरको सिंगापुर मोडेल ‘पहिला भत्काऊ अनि बनाऊ’ सोचका कारण शहरी पूर्वाधार विकास र व्यवस्थापन खलबलिँदै आएको नेपालमा सिंगापुरको क्रमिक विकास योजनाको मोडल प्रभावकारी हुन सक्छ।
शहरको अर्थतन्त्र
शहरको अर्थतन्त्र शहर व्यवस्थित बनाउन मानिसहरूले गाउँमै उद्यम गर्न सक्ने र उत्पादित सामग्री सहजै शहर आइपुग्ने वातावरण बनाइनुपर्छ।
‘कमिला’ बस्ने शहर
‘कमिला’ बस्ने शहर भुइँमान्छेलाई विकासका बाधक देख्ने शहरले तिनका समस्या सुन्न-बुझ्नै चाहँदैन, सकेसम्म पन्छाउनै खोज्छ।
कहर बनेको शहर
कहर बनेको शहर समथर भूभाग खोज्दै उर्वर जमीन मास्ने र केवल बसाइँसराइ बढाउने ५०० वर्ष पुरानो ढर्राको शहरीकरणले व्यवस्थित र समृद्ध शहर दिलाउन सक्दैन।
हामी शहरका संरक्षक
हामी शहरका संरक्षक भूमाफियासँग भिड्दै वर्षौंदेखि सरकारी जग्गा जोगाइरहेकाहरूलाई शहरीकरणका नाममा उठिबास लगाइनु हुँदैन।
कसको शहर?
कसको शहर? शहरीकरण तीव्र भए पनि शहरी योजना र न्यूनतम पूर्वाधारको व्यवस्था, गुणस्तरीय सुलभ आवास तथा सुविधामा समान पहुँच नहुँदा नेपालका शहर बसोबास योग्य हुन सकेका छैनन्।
कसरी बनाउने समावेशी शहर?
कसरी बनाउने समावेशी शहर? अनौपचारिक अर्थतन्त्रबाट गुजारा चलाउने समुदायलाई उठिबास लगाउने नभई जीवनस्तर सुधार्न सघाउनु, सबैलाई अवसरको ढोका खोल्नु र सबैखाले हिंसा अन्त्य गर्नु समावेशी शहरको चरित्र हो।
बूकर विमर्श
बूकर विमर्श दक्षिणएशियाका छिमेकी राष्ट्रहरूले बूकर पुरस्कार भित्र्याइरहँदा नेपाली लेखक र हाम्रा मौलिक विषयले पनि यस्तो अन्तर्राष्ट्रिय पहिचान बनाउन सक्ने सम्भावना चुल्याएको छ।
‘मेरो शव महिलाले पनि बोक्नू’
‘मेरो शव महिलाले पनि बोक्नू’
गोविन्द गिरी प्रेरणा
नेपाली साहित्यमा शिरीषको फूल फुलाएर ढकमक्क पार्ने र अनिँदो पहाडलाई झकझकाएर ब्युँताउने जब्बर हठी अनि अविश्रान्त, अविचलित जुझारु लेखिकाको अवसान कुन स्थितिमा भयो?
को हुन् नाग?
को हुन् नाग?
नाग जातिलाई हराउन कठिन भएकै कारण आर्यहरूको प्रभावमा नाग शब्द ‘क्रूर व्यक्ति’ को अर्थमा आरोपित गरियो, पुराणहरूले नाग शब्दलाई सरीसृपको अर्थमा रूढ गरेपछि त यससँग जोडिएको मानव जातिको अस्तित्व समेत ओझेल पर्न गयो।
‘नारीवादी दर्शनमा आधारित राजनीतिक नेतृत्व चाहिन्छ’
‘नारीवादी दर्शनमा आधारित राजनीतिक नेतृत्व चाहिन्छ’
‘घरमा महिलाको काम अरूले बाँड्दैनन् जसले गर्दा उनीहरूले राजनीतिलाई समय दिन सक्दैनन्। त्यसमाथि रूढिवादी मानसिकता पनि छ। यस्तो मानसिकता सबै राजनीतिक दलमा व्याप्त छ।’
अत्यावश्यक कार्यक्रम, लहडी कार्यान्वयन
अत्यावश्यक कार्यक्रम, लहडी कार्यान्वयन १० वर्षभित्र देशलाई कृषिमा आत्मनिर्भर बनाउन शुरू गरिएको प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाले आधा अवधि गुजारिसक्दा आवश्यक पूर्वाधार र जनशक्ति नै तयार पार्न सकेको छैन।
‘आइडियोलोजी चेकलिस्ट’
‘आइडियोलोजी चेकलिस्ट’ निर्वाचनमा होमिने उम्मेदवारहरूले वर्तमान संविधानप्रति वफादारी जाहेर गर्नुपर्छ, धर्मनिरपेक्षता होस्, संघीयता होस् या गणतन्त्र।
सुस्ताएको छैन पहिचान राजनीति
सुस्ताएको छैन पहिचान राजनीति सडकमा नाराबाजी नहुँदैमा आन्दोलन सुस्ताएको भन्न मिल्दैन। संगठन विस्तार, पुस्तक–पुस्तिका प्रकाशन, चेतना फैलाउने काम भित्रभित्रै भइरहेको हुन सक्छ।
बेइमान राजनीतिकर्मी
बेइमान राजनीतिकर्मी राजनीतिमा इमान, नैतिकता, सदाचार, पारदर्शिता, वचनमा पक्का लगायतका गुणको अपेक्षा राखिन्छ। तर, नेपालको पछिल्लो राजनीतिक परिदृश्य नियाल्ने हो भने अपवाद बाहेक इमानदारहरू राजनीतिबाट जहिल्यै पाखा लगाइएका छन्।
बजारले कसरी निर्देशित गर्छ विचार?
बजारले कसरी निर्देशित गर्छ विचार? बजार आफैंमा गतिशील हुन्छ र यहाँका राजनीतिक दर्शनहरूलाई पनि बजारको बदलिँदो चरित्र तथा विश्वका मुलुकहरूबीचको बढ्दो आर्थिक अन्तर्निर्भरता अनुरूप लचिलो बनाउनुको विकल्प देखिँदैन।
कस्तो नागरिक समाज?
कस्तो नागरिक समाज? दलका भ्रातृ संगठनमा बाँडिइसकेको नागरिक समाजलाई अब पनि २०६२/६३ को आन्दोलनमा खेलेको भूमिकाकै आधारमा तटस्थताको मानक ठानिरहनु गल्ती हुनेछ।
‘समाजवादी जति भोगी अरू छैनन्’
‘समाजवादी जति भोगी अरू छैनन्’ ‘समाजवादी जति भोगी अरू कोही मैले देखेकै छैन। सबै पूँजीवादको छहारीमा छन्। पूँजीवाद नभए समाजवादीहरू टिक्दै टिक्दैनन्।’
पैसातन्त्र कि लोकतन्त्र?
पैसातन्त्र कि लोकतन्त्र? लोकतन्त्रप्रति प्रतिबद्ध पुराना दलले नै आफ्ना विचारधारा, घोषणापत्रप्रति खुलमखुला बेइमानी गरिरहँदा जनताको विश्वास गुम्दो छ। आफूहरूलाई निर्विकल्प शक्ति ठान्दै देशलाई ‘मिलेर खाने भाँडो’ बनाएका दलहरू समयमै नचेते आक्रोशमा जनता जस्तोसुकै विकल्प खोज्न बाध्य हुनेछन्।
कोही किन ‘स्वतन्त्र’ हुन सक्दैन?
कोही किन ‘स्वतन्त्र’ हुन सक्दैन? समकालीन ‘स्वतन्त्र’ हरूको उभार नवउदारवादको उपज पनि हो जो वैचारिक राजनीतिको उपादेयता देख्दैन वा मन पराउँदैन। ऊ राजनीति विचारविहीन हुनुपर्छ भन्ने ठान्छ वा विचारधाराको मृत्युको वकालत र अपेक्षा गर्छ।
निधारमा ‘आर’ लेखिएका हामी
निधारमा ‘आर’ लेखिएका हामी ठेगाना, रोजगारी वा थलोको अस्थिरता हाम्रो हरेक दिनको जीवन्तता हो। तथापि, सुन्दर घर सपना नै रहिरहन्छ, त्यही सपनाले अर्को ठाउँमा सारिरहन्छ।
किन र कसरी भइरहेको छ दलहरूमा विचारधाराको विसर्जन?
किन र कसरी भइरहेको छ दलहरूमा विचारधाराको विसर्जन? सिद्धान्त र विचारलाई लत्याएर जुनसुकै दलसँग अङ्कमाल गर्ने दलीय नेतृत्वले गर्दा सार्वजनिक संस्थाहरू भत्किएर मुलुक पद्धतिविहीन मात्र भएको छैन, गति र दिशा हराएको जहाज बन्न पुगेको छ।
भयावह बाँझोपन
भयावह बाँझोपन महिला हिंसाका साथै जनसंख्याको सन्तुलनमा समेत प्रभाव पारिरहेको बढ्दो बाँझोपनको जोखिम आकलन गर्न ढिलो भइसकेको छ।